Een appoggiatuur is een onvoorbereide vertraging. De te nemen voorzorgen zijn dezelfde als bij de vertragingen. De appoggiatuur staat gewoonlijk op de sterke tel en moet zoveel mogelijk een dissonant vormen met een andere noot van het akkoord.

Bedekte kwinten en de tweede naslaande kwint die op een appoggiatuur uitkomen, zijn in principe toegelaten, zoals bij alle niet harmonische noten (akkoordvreemde noten).

Behoudens uitzonderingen bevat een opgegeven bas geen appoggiaturen.

Bas gegeven : Henri Challan, 380 basses et chants donnés, boek 7a, oefeningen 291 en volgende. In de eerste zes oefeningen worden de appoggiaturen en nones met het expressieve karakter van de appoggiatuur aangeduid met kleine streepjes.Het nr.300 behandelt de dubbele appoggiatuur.

---

Omspelingen

Een omspeling verloopt in gesloten beweging en verlaat de reële noot om er vervolgens terug op te komen. De afstand kan een hele of halve toon zijn, opwaarts of neerwaarts. In tegenstelling tot de vertraging en de appoggiatuur komt ze op een zwakkere tel dan de reële noot.

Enkel de neerwaartse omspeling met een halve toon kan een noot zijn vreemd aan de toonaard.

In het geval van de omspeling van een vertraging, is een tweede kwint of octaaf veroorzaakt door een omspeling toegelaten, zelfs als dit tweede interval bestaat uit ogenschijnlijk reële noten (Caussade, Vol.I, par.334 p.229). Hetzelfde doet zich voor bij een tweede octaaf gevormd door de opwaartse omspeling van de nevenseptiem voor haar oplossing.

Voorzorgen

1) De omspeling mag geen halve toonsrelatie veroorzaken met andere noten van het akkoord, behalve wanneer deze omspeling zich voordoet opwaarts met een hele toon of neerwaarts met een halve toon :

2) Je mag niet omspelen met een halve toon als de omspeelde noot daarboven aangehouden wordt. In dat geval mag je wel omspelen met een hele toon.

3) Vanzelfsprekend mag de unisono niet omspeeld worden.

Bas gegeven : Henri Challan, 380 basses et chants donnés, boek 8a, oefeningen 301 en volgende. Nr. 304 is een canon in de 16e. Nr. 305 gaat over de dubbele omspeling.
Sopraan gegeven : Henri Challan, 380 basses et chants donnés, raccolta 8^a, boek 8a, oefeningen 306 en volgende. Nr.307 : verkorte omspeling - omspeling van de vertraging. 308 : dubbele omspeling. 310 : omspeling van de omspeling.

---

De afspringende noot

Een afspringende noot is een omspeling zonder oplossing. Ze kan boven of onder liggen. Ze leent zich goed tot een vrijere, niet klassieke stijl. Het is soms ook een slecht excuus voor slechte harmonisten die, in het begin van de studie, de juiste akkoorden niet vinden bij de gegeven sopraan...

---

Doorgangsnoten

Doorgangsnoten zijn akkoordvreemde noten die tussen twee akkoordnoten staan. Ofwel diatonisch, ofwel (minder vaak) per halve toon. Meestal staan ze op de zwakke tel of het zwakke deel van de tel; soms kunnen ze ook op de sterke tel staan.

Doorgangsnoten kunnen dissonante wrijvingen veroorzaken met andere noten van het akkoord, of zelfs met andere doorgangsnoten. Belangrijk is het te letten op de kwaliteit daarvan. De ligging van het akkoord en de afstand tussen de noten hebben een grote invloed op het resultaat van de klank, meer dan de noten zelf. Het is gevaarlijk hierbij op vaste regels voort te gaan. Toch zijn er twee criteria die bijna universeel :

1) Opgelet bij de relaties verwant aan de halve toon (grote septiem en kleine none) tussen de doorgangsnoot en andere noten van het akkoord. Wanneer moet je ze vermijden? :

- in het geval van de grote septiem is het de lage noot die vreemd is.
- in het geval van de kleine none is het de hoge noot die vreemd is.

2) Veroorzaakt de doorgangsnoot een terst- of sixtrelatie (of de omkeringen ervan) met een andere reële noot (of doorgangsnoot), dan kan je er van uitgaan dat die ontmoeting yussen beide noten niet te hard zal klinken.

Verhoudingen die te hard worden bevonden, kunnen soms vermeden worden door de toevoeging van een andere vreemde noot, in een andere stem. Laat het oor beslissen.

Noot over de becijferde bassen: wanneer binnen een becijfering één of meerdere vreemde noten zitten moeten ze als vertragingen beschouwd worden, als ze deel uitmaken van het voorgaande akkoord. Is dat niet het geval, kunnen ze doorgangsnoten of omspelingen zijn. Bij overeenkomst zijn ze echter nooit appoggiaturen.